İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 7445 Sayılı Kanun (“7445 Sayılı Kanun”), 5 Nisan 2023 tarihli ve 32154 sayılı Resmİ Gazete’de yayımlandı ve 7. Yargı Paketi kapsamında arabuluculuk alanında önemli değişiklikler yapılarak:
- Ticari ve iş uyuşmazlıklarının kapsamı genişletildi itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davalarının dava şartıarabuluculuğa tabi olduğu açıklığa kavuşturulmuştur;
- Taşınmazın devrine veya taşınmaz üzerinde sınırlı ayni hak kurulmasına ilişkin uyuşmazlıkların ihtiyari arabuluculukla çözülmesine imkan sağlanmış;
- Son dönemde çok artan kira uyuşmazlıklarında arabulucuya başvurulmuş olması dava şartı yapılmış;
- Taşınır ve taşınmazların paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklarda arabulucuya başvurulmuş olması dava şartı yapılmış;
- Kat mülkiyeti kanununa ilişkin uyuşmazlıklar ve komşu hakkına ilişkin uyuşmazlıklarda arabulucuya başvurulmuş olması dava şartı yapılmıştır.
7445 Sayılı Kanun’a buradan ulaşabilirsiniz.
Türk Ticaret Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler:
7445 Sayılı Kanun Madde 31: 1 Eylül 2023 tarihinde yürürlüğe girecektir.
TTK 5/A maddesinin kapsamına giren konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat davalarının yanı sıra konusu para olan itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davaları açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.
Arabuluculuk Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler:
1. 7445 Sayılı Kanun Madde 32: 5 Nisan 2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu (“Arabuluculuk Kanunu”) Madde 17’ye yapılan eklemeyle, “…arabulucu, arabuluculuk faaliyeti sonunda düzenlenen tutanak ve sonuçları konusunda hazır bulunmayan tarafları her türlü iletişim vasıtasını kullanarak bilgilendirecektir.” 5 Nisan 2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
2. 7445 Sayılı Kanun Madde 33: 5 Nisan 2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Arabuluculuk Kanunu Madde 17’den sonra gelmek üzere eklenen Madde 17/A ile getirilen düzenlemeye göre, 11 Nisan 2022’de yürürlüğe girmiş olan Singapur Konvansiyonu’na tabi bir sulh anlaşmasının Türkiye’de icra edilebilmesi için icra edilebilirlik şerhinin asliye ticaret mahkemesinden alınması zorunludur. Mahkeme, icra edilebilirlik şerhi verilmesine ilişkin incelemeyi Konvansiyon hükümleri ve Arabuluculuk Kanunu Madde 18 ile birlikte yapacaktır.
İcra edilebilirlik şerhi, tarafların kararlaştırdıkları yer mahkemesinden, kararlaştırdıkları yer yoksa sırasıyla karşı tarafın Türkiye’deki yerleşim yeri mahkemesinden, sakin olduğu yer mahkemesinden, Türkiye’de yerleşim yeri veya sakin olduğu bir yer mevcut değilse Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden birinden istenebilir.
3. 7445 Sayılı Kanun Madde 34: 1 Eylül 2023 tarihinde yürürlüğe girecektir.
(i) Arabuluculuk Kanunu Madde 17/B uyarınca taşınmazın devrine veya taşınmaz üzerinde sınırlı ayni hak kurulmasına ilişkin uyuşmazlıklar ihtiyari arabuluculuğa elverişli hale gelmiştir.
(ii) Bu kapsamındaki uyuşmazlıklarda, tarafların yazılı olarak kararlaştırması ve arabulucunun bu kararı tutanak altına alması halinde arabulucunun talebiyle, arabuluculuk süreciyle sınırlı olmak ve konulduğu tarihten itibaren üç ayı geçmemek üzere tasarruf yetkisinin kısıtlandığına dair tapu siciline şerh verilir. Bu şerh, tarafların anlaşamaması veya tarafların şerhin kaldırılması konusunda anlaşması halinde arabulucunun talebiyle, üç aylık sürenin sonunda ise kendiliğinden kalkar.
(iii) Arabuluculuk süreci sonunda tarafların anlaşması halinde anlaşma belgesi, taşınmazın devri veya taşınmaz üzerinde sınırlı ayni hak kurulmasıyla ilgili olarak kanunlarda yer alan sınırlamalar ile usul ve esaslar gözetilmek suretiyle düzenlenir.
(iv) Anlaşma belgesinin icra edilebilirliğine ilişkin şerhin alınması zorunlu olup bu şerh taşınmazın bulunduğu yer sulh hukuk mahkemesinden alınır. Mahkeme yapacağı incelemede anlaşma içeriğini, arabuluculuğa ve cebri icraya elverişli olup olmadığı ve taşınmazın devri veya taşınmaz üzerinde sınırlı ayni hak kurulmasıyla ilgili olarak kanunlarda yer alan sınırlamalar ile usul ve esaslara uyulup uyulmadığı yönünden denetler; bu kapsamda kurum veya kuruluşlardan bilgi veya belge talep edebilir ve gerektiğinde duruşma açabilir.
(iv) Anlaşma belgesinin icra edilebilirliğine ilişkin şerhin verilmesiyle ilgili diğer hususlar hakkında 18 inci madde hükmü uygulanır.
4. 7445 Sayılı Kanun Madde 35: 5 Nisan 2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Arabuluculuk Kanunu madde 18/4 uyarınca, ticari uyuşmazlıklar bakımından avukatlar ve arabulucunun birlikte imzaladıkları anlaşma belgesi, icra edilebilirlik şerhi aranmaksızın ilam niteliğinde belge sayılacaktır.
5. 7445 Sayılı Kanun Madde 36: 1 Eylül 2023 tarihinde yürürlüğe girecektir.
(i) Arabuluculuk Kanunu Madde 18/A/7 uyarınca arabulucuya, avukatı bulunsa bile asıl tarafı da arabuluculuk süreci hakkında bilgilendirme zorunluluğu getirilmiştir.
(ii) Arabuluculuk Kanunu Madde 18/A/16 uyarınca, Arabuluculuk Bürosuna başvurulmasından sonra, başvuran taraf aleyhine uyuşmazlık konusuyla ilgili olarak icra takibi yapılması durumunda, başvuran tarafın bu takibe karşı son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren iki hafta içinde 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunun (“İİK”) 72. Maddesi uyarınca menfi tespit davası açması ve talep etmesi halinde İİK 72. Maddesinin ikinci fıkrası hükmü uygulanır.
6. 7445 Sayılı Kanun Madde 37: 1 Eylül 2023 tarihinde yürürlüğe girecektir.
Arabuluculuk Kanunu Madde 18/B uyarınca:
(1) Aşağıdaki uyuşmazlıklarda, dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır:
a) Kiralanan taşınmazların 2004 sayılı Kanuna göre ilamsız icra yoluyla tahliyesine ilişkin hükümler hariç olmak üzere, kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklar.
b) Taşınır ve taşınmazların paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar.
c) 23/6/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunundan kaynaklanan uyuşmazlıklar.
ç) Komşu hakkından kaynaklanan uyuşmazlıklar.
(2) Arabuluculuk süreci sonunda tarafların anlaşması halinde anlaşma belgesi, taşınmazla ilgili olarak kanunlarda yer alan sınırlamalar ile usul ve esaslar gözetilmek suretiyle düzenlenir.
(3) Bu madde kapsamında düzenlenen anlaşma belgesinin icra edilebilirliğine ilişkin şerhin alınması zorunlu olup bu şerh taşınmazla ilgili anlaşma belgeleri bakımından taşınmazın bulunduğu yer, diğer anlaşma belgeleri bakımından ise arabulucunun görev yaptığı yer sulh hukuk mahkemesinden alınır. Mahkeme taşınmazla ilgili anlaşma belgeleri bakımından yapacağı incelemede anlaşma içeriğini, arabuluculuğa ve cebri icraya elverişli olup olmadığı ve taşınmazla ilgili olarak kanunlarda yer alan sınırlamalar ile usul ve esaslara uyulup uyulmadığı yönünden denetler; bu kapsamda kurum veya kuruluşlardan bilgi veya belge talep edebilir ve gerektiğinde duruşma açabilir.
(4) Anlaşma belgesinin icra edilebilirliğine ilişkin şerhin verilmesiyle ilgili diğer hususlar hakkında 18 inci madde hükmü uygulanır.
İş Mahkemeleri Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler
7445 Sayılı Kanun Madde 41: 1 Eylül 2023 tarihinde yürürlüğe girecektir.
7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 3. Maddesinin kapsamına giren itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davaları açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.
